Het nut van practicum

Het practicum is superbelangrijk voor leerlingen. Lees hier waarom

Het nut van practicum

Het practicum is in Nederland eigenlijk nog niet zo heel oud. Pas in de jaren '60 zijn we er mee begonnen in Nederland. En hoewel anno 2023 bètavakken en practicum onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, staat het geven van practicum de laatste jaren onder druk. Het onderwijs heeft te maken met enkele hardnekkige problemen. Door personeelstekorten worden de toch al zeldzame TOA's steeds vaker ingezet om les te geven, wat ten koste gaat van een goed voorbereid practicum.

Desondanks is en blijft het nut van practicum erg groot. Tijdens het practicum worden leerlingen diverse vaardigheden aangeleerd die van groot belang zijn. Naast het aanleren van basisvaardigheden zoals: het opzetten van een experiment of het juiste gebruik van apparatuur, zorgt het practicum ook voor cognitieve vaardigheden zoals: leren samenwerken, onderzoeken, rapporteren, ontwerpen en waarnemen. Vaardigheden die niet alleen in de bètavakken belangrijk zijn, maar ook ver daarbuiten. Daar komt bij dat de invloed van technologie steeds groter wordt. Practicum zoals dat vroeger gegeven werd zijn niet altijd meer de onderzoeksvormen die in het bedrijfsleven worden toegepast. Daar speelt technologie een grotere rol.  Goed practicum helpt om die technologiete begrijpen en in de praktijk toe te passen.
 
De grootste bijdrage van practica is dat leerlingen door het doen, zien en ervaren, beter begrijpen wat de theorie inhoudt. Wanneer ze de wet van Boyle zelf met een experiment kunnen uitvoeren, beklijft het beter. Wat er gebeurt als je magnesium verbrandt kun je beter zelf zien, horen en ruiken dan lezen uit een boek. En daarmee heeft het practicum ook vooral een motiverende functie. Veel leerlingen vinden het leuk om bezig te zijn en iets te doen en zelf te ontdekken.   Practica die de nieuwsgierigheid prikkelt en de theorie ondersteund zijn goud waard voor  een effectief leerproces.
 
Het lastige van practica is dat ze deze effectiviteit alleen bereiken wanneer ze goed worden uitgevoerd. En laat daar nu net het probleem zitten met het docenten – en TOA – tekort. Een goed opgeleide technisch onderwijs - assistent voor de bètavakken neemt de docent werk uit handen als het gaat om het voorbereiden en samen met de docent begeleiden van practicum. Daarnaast ontbeert het veel docenten aan ervaring en goed materiaal waardoor veel practica niet efficiënt kunnen worden uitgevoerd. Daarmee verliest zo’n practicum zijn effectiviteit in het leerproces en werkt qua lestijd zelfs contraproductief.
 
Gelukkig zijn er steeds meer beroepsorganisaties en leveranciers die de TOA’s proberen te ondersteunen met het aanbieden van experimenten en cursussen. Op deze manier proberen ze met de middelen die er zijn, de leerlingen nog steeds dat waardevolle en leerzame practicum aan te bieden.